-'๑'- การผิดนัดไม่ชำระหนี้

-           ลูกหนี้ผิดนัด

  มาตรา 204 มีหลักว่า “ ถ้าหนี้ถึงกำหนดชำระและเจ้าหนี้ได้เตือนลูกหนี้แล้ว ลูกหนี้ยังไม่ชำระหนี้ย่อมตกเป็นผู้ผิดนัดเพราะเขาเตือนแล้ว

         ถ้าได้กำหนดชำระไว้ตามวันแห่งปฏิทิน และลูกหนี้มิได้ชำระย่อมตกเป็นผู้ผิดนัดโดยไม่ต้องเตือนและให้ใช้บังคับกับกรณีที่ต้องบอกกล่าวล่วงหน้าก่อนการชำระหนี้ซึ่งคำนวณนับได้โดยปฏิทินนับแต่วันที่บอกกล่าว “

    กรณีที่ลูกหนี้ตกเป็นผู้ผิดนัด อาจแบ่งได้เป็น 2 กรณี  คือ

1.       กรณีผิดนัดโดยเจ้าหนี้ต้องเตือน เมื่อหนี้ถึงกำหนดชำระตาม วรรคหนึ่ง

  โดยหลักแล้ว เจ้าหนี้ต้องบอกกล่าวเตือนให้ลูกหนี้ชำระหนี้นั้นเสียก่อน เช่นตกลงชำระหนี้เป็นค่าจ้างว่าความเมื่อคดีถึงที่สุด แม้ว่าหนี้ดังกล่าวนั้นจะได้ถึงกำหนดชำระเมื่อคดีถึงที่สุดแล้วก็ตาม หากเจ้าหนี้ยังมิได้เตือนให้ลูกหนี้ชำระหนี้ ลูกหนี้ยังมิได้ตดเป็นผู้ผิดนัด เว้นแต่ ถ้าหนี้นั้นได้กำหนดเวลาชำระหนี้หันไว้ตามวันแห่งปฏิทินที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน

2.       กรณีผิดนัดโดยเจ้าหนี้ไม่ต้องเตือน ตามวรรคสอง ถ้าหนี้นั้น

2.1 ได้กำหนดชำระหนี้ไว้ตามสันแห่งปฏิทิน  หรือ

2.2 เป็นกรณีที่ต้องบอกกล่าวล่วงหน้าก่อนการชำระหนี้ ซึ่งได้กำหนดเวลาลงไว้ อาจคำนวณได้โดยปฏิทินนับแต่วันที่ได้บอกกล่าว^[1]

-      เจ้าหนี้ผิดนัด

   

        เจ้าหนี้ก็อาจผิดนัดได้เพราะเมื่อลูกหนี้ขอปฏิบัติการชำระหนี้โดยตรงแล้ว  เจ้าหนี้ก็มีหน้าที่ต้องรับชำระหนี้  และหากไม่รับชำระหนี้โดยไม่มีเหตุตามกฎหมายที่จะอ้างได้ เจ้าหนี้ก็ตกเป็นผู้ผิดนัด หรือในกรณีที่เจ้าหนี้มีหน้าที่ต้องชำระหนี้ตอบแทนเมื่อลูกหนี้ชำระหนี้  แม้เจ้าหนี้พร้อมที่จะชำระหนี้แต่ไม่เสนอที่จะรับชำระหนี้ตอบแทน เจ้าหนี้ก็ผิดนัดได้เช่นเดียวกัน  ดังนั้น เหตุที่เจ้าหนี้ผิดนัดจึงจะแยกพิจารณาออกเป็น 2 กรณี คือ

1.     เจ้าหนี้ไม่รับชำระหนี้

 มาตรา 207 มีหลักว่า “ถ้าลูกหนี้ขอชำระหนี้และเจ้าหนี้ไม่รับโดยไม่มีเหตุที่อ้างกฎหมายได้  เจ้าหนี้ตกเป็นผู้ผิดนัด”

  เจ้าหนี้จะตกเป็นผู้ผิดนัดตามมาตรานี้  มีหลักเกณฑ์ดังนี้

-           ลูกหนี้ขอปฏิบัติการชำระหนี้

-           เจ้าหนี้ไม่รับชำระหนี้โดยไม่มีเหตุที่อ้างตามกฎหมายได้ กล่าวคือ เจ้าหนี้ไม่มีข้อแก้ตัวตามกฎหมาย

   อนึ่ง  การที่ลูกหนี้ขอปฏิบัติการชำระหนี้ดังกล่าวต้องเป็นการขอปฏิบัติการชำระหนี้โดยชอบ ซึ่งต้องเป็นไปตามความประสงค์อันแท้จริงแห่งมูลหนี้นั้น

2.     เจ้าหนี้ไม่เสนอที่จะชำระหนี้ตอบแทน

มาตรา 210 มีหลักว่า “ ถ้าลูกหนี้ต้องชำระหนี้ต่อเมื่อเจ้าหนี้ชำระตอบแทน แม้เจ้าหนี้เตรียมพร้อมที่จะรับชำระหนี้  แต่ไม่เสนอที่จะชำระหนี้ตอบแทน  เจ้าหนี้ได้ชื่อว่าผิดนัด  “

-           มาตรานี้เป็นกรณีที่เจ้าหนี้ตกเป็นผู้ผิดนัดในกรณีซึ่งเป็นหนี้ต่างตอบแทน  กล่าวคือ เจ้าหนี้และลูกหนี้ต่างฝ่ายต่างมีหน้าที่ที่จะต้องปฏิบัติการชำระหนี้ตอบแทนซึ่งกันและกัน  หากเจ้าหนี้เตรียมพร้อมที่จะรับชำระหนี้ตามที่ลูกหนี้ขอปฏิบัติการชำระหนี้นั้นแล้วแต่ไม่เสนอที่จะกระทำการชำระหนี้ของตนเองตอบแทนแก่ลูกหนี้  ดังนี้ เจ้าหนี้ก็ย่อมตกเป็นผู้ผิดนัด^[2]

______________________________________ 

^[1]วรวุฒิ เทพทอง.หนี้ : ตัวบทย่อ พร้อมความขยายและคำพิพากษาที่สำคัญ. พิมพ์ครั้งที่ 3. (กรุงเทพฯ : นิติธรรม, 2552) หน้า 20-21

^[2]โสภณ รัตนากร.คำอธิบายประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยหนี้. (กรุงเทพฯ : นิติบรรณการ, 2539) หน้า 52